Ο Πάπας υπέρ του επαναπατρισμού εκκλησιαστικών θησαυρών από λεηλατημένους ναούς στα Κατεχόμενα

Ο Πάπας Βενέδικτος 16ος διαβεβαίωσε τον διευθυντή του Βυζαντινού Μουσείου του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’ Γιάννη Ηλιάδη ότι θα ασκήσει όλη την επιρροή του για να επαναπατριστούν στην Κύπρο εκκλησιαστικοί θησαυροί, που κρατούνται «όμηροι» στη Γερμανία. Ο κ. Ηλιάδης δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι ο Πάπας ζήτησε να του σταλεί σχετικό ενημερωτικό σημείωμα για να προβεί στα κατάλληλα διαβήματα για να επιστραφούν στην Εκκλησία της Κύπρου οι περίπου 300 εκκλησιαστικοί θησαυροί (εικόνες, τμήματα τοιχογραφιών, ψηφιδωτά και άλλα εκκλησιαστικά αντικείμενα ) , που συλήθηκαν από εκκλησίες στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου, μετά την τουρκική εισβολή του 1974 και βρίσκονται στο Μόναχο.


Ο Πάπας Βενέδικτος θαύμασε τα μεγάλης αξίας εκθέματα του Μουσείου , είπε ο κ. Ηλιάδης, ο οποίος έχει σπουδάσει στην Ιταλία και ξενάγησε τον Πάπα μιλώντας στην ιταλική γλώσσα. «Για μας ήταν μοναδική και πολύ σημαντική η στιγμή, που ο Πάπας αφιέρωσε από τον πολύτιμο χρόνο του και ήλθε στο Μουσείο», είπε ο κ. Ηλιάδης, ο οποίος τον ενημέρωσε για την καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς στα κατεχόμενα και τη σύληση των εκκλησιών.

Ο κ. Ηλιάδης εξήγησε συνοπτικά στον Πάπα ότι η ανεξέλεγκτη κατάσταση μετά το 1974 στο τουρκοκρατούμενο βόρειο τμήμα της Κύπρου τροφοδότησε την ανάπτυξη δικτύων αρχαιοκαπηλίας, που σκοπό είχαν το ξεπούλημα της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου. Ειδική αναφορά έκανε στην περίπτωση του πιο γνωστού Τούρκου αρχαιοκάπηλου Aydin Dikmen, ο οποίος έχοντας ως έδρα του το Μόναχο της Γερμανίας διοχέτευε τη λεία του, που αποσπούσε από τα κατεχόμενα μέσω Τουρκίας, σε όλο τον κόσμο. Από τις μεγαλύτερες υποθέσεις αρχαιοκαπηλίας, στις οποίες εμπλέκεται ο Aydin Dikmen είναι η λεηλασία των τοιχογραφιών του ναού του Αγίου Ευφημιανού στη Λύση, των εντοίχιων ψηφιδωτών του 6ου αιώνα από το ναό της Παναγίας Κανακαριάς στη Λυθράγκωμη και την Μονή του Χριστού Αντιφωνιτή στην Καλογραία της Κερύνειας. Από τα γνωστά έργα τέχνης ξεχωρίζουν τα τεμάχια ψηφιδωτών του 6ου αιώνα από την Παναγία Κανακαριά, τα σπαράγματα τοιχογραφιών από την Παναγία Αψινθιώτισσα στο Συγχαρί, όπως το κεφάλι του Αγίου Ιγνατίου, τα σπαράγματα τοιχογραφιών από το ναό της Παναγίας Περγαμηνιώτισσας στην Ακανθού, που χρονολογούνται στο 12ο αιώνα, τα σπαράγματα τοιχογραφιών από το ναό Αγίας Σολομονής του 9ου αιώνα και τα σπαράγματα τοιχογραφιών από το ναό του Αντιφωνητή (περ. 1200 και τέλη 15ου αι.) καθώς επίσης ένας μεγάλος αριθμός εικόνων και παλαιά χειρόγραφα. Ο διευθυντής του Βυζαντινού Μουσείου ανέφερε στον Ποντίφικα πως δυστυχώς 13 χρόνια, μετά την κατάσχεση τους αυτά τα κειμήλια βρίσκονται στο Μόναχο και η Εκκλησία Κύπρου δίνει δικαστικό αγώνα για να τα πάρει πίσω.

Ο Πάπας, δήλωσε ο κ. Ηλιάδης, έδειξε τον συγκλονισμό του, όταν είδε τα ψηφιδωτά (Χριστός , ένας εκ των Αρχαγγέλων, και οι Απόστολοι Βαρθολομαίος και Ματθαίος) της κατεχόμενης εκκλησίας της Παναγιάς της Κανακαριάς, τα οποία επαναπατρίστηκαν μετά από δίκη στην Ινδιανάπολη των ΗΠΑ το 1991. Ο κ. Ηλιάδης επισήμανε στον Πάπα ότι πρόκειται για μοναδικά ψηφιδωτά, τα οποία είναι της ίδιας εποχής με τα ψηφιδωτά της Ραβέννας και της Αγίας Αικατερίνης στο όρος Σινά.

Στο Βυζαντινό Μουσείο τον Πάπα ανέμενε και μια έκπληξη: η έκθεση «Κύπρος και Ιταλία στην εποχή του Βυζαντίου», η οποία είναι αφιερωμένη στην επίσκεψη του στην Κύπρο και στα πενηντάχρονα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο κ. Ηλιάδης ανέφερε ότι ο Πάπας ανταποκρίθηκε θετικά στην εισήγηση να φιλοξενηθεί η έκθεση στο Βατικανό με την ευκαιρία και της κυπριακής Προεδρίας της ΕΕ το δεύτερο εξάμηνο 2012.

Σε ενημερωτικούς πίνακες της έκθεσης παρουσιάζονται οι αλληλεπιδράσεις στην τέχνη, το μαρτύριο του Μαρκαντώνιου Βραγαδίνου, του τελευταίου Βενετού υπερασπιστή της Αμμοχώστου από τους Οθωμανούς, καθώς επίσης η αναρρίχηση στο θρόνο του Βατικανού του Κλήμη Η΄, ενός Πάπα κυπριακής καταγωγής. Ο διευθυντής του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ Ανδρέας Φυλακτού πρόσφερε στον Πάπα μια φορητή βυζαντινή εικόνα της Παναγίας, έργο του Κύπριου αγιογράφου Ματθαίου Ματθαίου.