Δον Κιχώτε ντε λα Μάντσα

Η κυκλοφορία, προ ολίγων μηνών, του πρώτου μέρους του έργου του Μεγκελ ντε Θερβάβνες "Δον Κιχώτε ντε λα Μάντσα" στην καινούργια μετάφραση της Μελίνας Παναγιωτίδου (εκδ. Εστία) δίνει την αφορμή να επανατοποθετηθεί στο τραπέζι της ανάγνωσης και με τους γλωσσικούς κώδικες της σήμερον, το έργο που θεμελίωσε την ευρωπαϊκή μυθιστορηματική παράδοση. Το θερβαντινό αριστούργημα, ανεξάρτητα των πραγματικών αναγνωστών του, δεν έπαψε ποτέ να διαβάζεται. Είτε ως λαϊκό ανάγνωσμα στην εποχή του, είτε υπό το φίλτρο του ρομαντισμού από τον 18ο αιώνα και μετά, είτε δηλαδή ως διασκεδαστικός ήρωας, είτε ως ενσάρκωση της ανθρώπινης διαμάχης ανάμεσα στο πραγματικό και το ιδεώδες, ο Δον Κιχώτε κατέκτησε επάξια την οικουμενικότητά του. Με αφορμή την καινούργια μετάφρασή του, ωστόσο, θελήσαμε να σταθούμε σε δυο μόνο σημεία αυτής της αξιοσημείωτης διαδρομής, την ελληνική του περιπέτεια και την αφετηριακή του πρόσληψη.
Ο διαπρεπής ισπανιστής Βίκτωρ Ιβάνοβιτς ανιχνεύει την ελληνική μεταφραστική πορεία του θερβαντινού αριστουργήματος, "ενός αριστουργήματος του 'δυτικού κανόνα'" όπως σημειώνει, το οποίο "απεικονίζει σε μικρογραφία την αφομίωση του ίδιου αυτού κανόνα, μέσα από την προοδευτική ωρίμανση της ελληνικής ως φιλολογικής γλώσσας". Από την πλευρά της η μεταφράστρια του έργου Μελίνα Παναγιωτίδου μας βοηθά να δούμε το έργο στην εποχή του, υπό το πρίσμα του λαϊκού αναγνώσματος, καθώς ο Θερβάντες όπως σημειώνει "αντιπαραθέτει ένα ανάγνωσμα (και) λαϊκό στα πράγματι λαϊκά αναγνώσματα της εποχής του: τα δημοφιλέστατα ιπποτικά μυθιστορήματα του 15ου-16ου αιώνα".